Money, money, money

Een paar vragen uit de praktijk, misschien herken je ze. Misschien heb je deze vragen zelf ook wel. Dan is dit blog voor jou!

·         “Een van mijn vrijwilligers vraagt om een vrijwilligersvergoeding. Hij werkt hard en vindt dat hij wel een compensatie verdient. Wat moet ik doen?”
·         “We kunnen maar moeilijk vrijwilligers vinden, moeten we een vergoeding aanbieden?”
·         “Onze vrijwilligers krijgen een vrijwilligersvergoeding, een vast bedrag per uur, maar nu willen ze alleen nog maar de uren werken waarvoor ze ‘betaald’ krijgen. Het lijkt alsof alle motivatie die ze hadden weg is en de vergoeding de enige motivatie is die overblijft.”

Om een antwoord te geven op die vraag, maak ik eerst duidelijk wat het níet is: het is géén salaris. Vrijwilligersvergoeding is een onkostenvergoeding, je compenseert de vrijwilliger voor de gemaakte onkosten. Ook als je een vergoeding geeft per uur vrijwilligerswerk, is het nog steeds geen loon, al kan dat wel soms zo voelen.

Je kunt de werkelijk gemaakte onkosten van een vrijwilliger vergoeden, zoals telefoonkosten of materiaal dat nodig is om het vrijwilligerswerk te kunnen doen. Je kunt reiskosten en parkeerkosten vergoeden. Óf je kiest voor een vergoeding per uur, zodat je niet in de weer bent met bonnetjes en declaratieformulieren.

Voor alle wetten en regels rondom vrijwilligersvergoeding, verwijs ik je graag naar de website van het NOV (Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk). Op deze pagina vind je alles wat je moet weten over de wettelijke kant van vrijwilligersvergoeding. Heel belangrijk om te weten, zodat jij en je vrijwilliger niet in de problemen komen met de Belastingdienst bijvoorbeeld.

Ok, to the point, moet je nu wel of geen vrijwilligersvergoeding bieden? Als het antwoord op die vraag eenduidig was, dan was het niet zo’n lastig onderwerp! Ik hoop dat ik je op weg kan helpen met een aantal vragen.

Kun je het betalen? 
Als het antwoord ‘nee’ is, is het snel klaar. Misschien kun je nog een manier vinden om extra budget binnen te halen maar wat je niet hebt, kun je niet uitgeven.

Wil je alle vrijwilligers vrijwilligersvergoeding geven, of alleen een paar met uitzonderlijke taken? 
Bij Stichting De Kunsterij krijgen alleen bestuursleden een vaste vrijwilligersvergoeding. Ciska van Lieshout van de stichting zegt: “Alleen bestuursleden krijgen bij ons een vergoeding vanwege de verantwoordelijkheid die zij nemen. Het zijn soms vervelende taken die zij moeten doen en een stichting kan nou eenmaal niet zonder bestuur”. Ciska is er ook principieel in: “De vergoeding voor alle andere vrijwilligers is dat ze hier fijn werken. Je kunt je hier ontwikkelen. Bij ons werken vrijwilligers met een afstand tot de arbeidsmarkt, ze hebben een uitkering en kunnen zich hier inzetten voor een ander en zichzelf. Ook dat heeft waarde”. Ze voegt er nog aan toe dat gemaakte onkosten wel vergoed worden voor alle vrijwilligers.

Waarom werk je op dit moment nog niet met een vrijwilligersvergoeding? 
Past het bij jullie visie op vrijwilligerswerk om het wel of juist niet te doen? Denk er in elk geval goed over na, maak een bewuste keuze. Leg het vast in je vrijwilligersbeleid. Vrijwilligersvergoeding bieden is geen quick fix om vrijwilligers te motiveren.

Leidt het aanbieden van een vrijwilligersvergoeding ook tot meer (nieuwe) vrijwilligers? Er is niet veel onderzoek gedaan naar dit onderwerp. Een Europees onderzoek onder bloeddonoren laat zien dat het geven van een vergoeding juist een averechts effect had. De overweging van mensen om bloed te geven, heeft te maken met betrokkenheid. Voeg je er een beloning aan toe, lijkt de betrokkenheid bij mensen minder te worden en stoppen ze met bloed geven. Je maakt het onderdeel van “de markt”, terwijl het daar geen onderdeel van was, concluderen de onderzoekers. Met andere woorden, extrinsieke beloning kan ervoor zorgen dat de intrinsieke motivatie van mensen minder wordt.

Op korte termijn kan een vrijwilligersvergoeding mensen een zetje geven om vrijwilligerswerk te gaan doen. Het is belangrijk om ook dan te zoeken naar de motivatie van de vrijwilliger los van de vergoeding, om de inzet van die persoon te verduurzamen.

Over betrokken vrijwilligers schreef ik eerder een blog. Vrijwilligers gemotiveerd en betrokken houden hangt van veel meer af dan belonen, dat laten de voorbeelden in dat blog duidelijk zien. Voor een ander platform schreef ik over intrinsieke motivatie bij vrijwilligers. Daar gaat het natuurlijk allereerst om, de motivatie die voortkomt uit mensen zelf en uit het vrijwilligerswerk zelf. Een vergoeding is voor veel vrijwilligers een welkome aanvulling op het huishoudbudget en meestal best welkom, maar een wondermiddel is het niet.

Een advies van onze adviseurs? Nee, er is geen pasklaar antwoord op. Neem de vraag van je vrijwilligers in elk geval serieus, zoals altijd. Neem de tijd om te begrijpen waarom iemand een vrijwilligersvergoeding vraagt en neem de tijd om uit te leggen waarom jullie het wel of niet bieden. We vinden het wel netjes om door de vrijwilliger gemaakte kosten te vergoeden.